Các giải pháp dựa trên công nghệ blockchain đã được ứng dụng để hỗ trợ tuyến đầu trong cuộc chiến chống COVID, nhưng tiềm năng của chúng vẫn chưa được phát huy hết.
Vào ngày 30 tháng 1, tờ báo South China Morning Post đưa tin rằng một trong những công ty dược phẩm lớn nhất châu Á, Zuellig, đã khởi chạy một hệ thống dựa trên blockchain để theo dõi chất lượng của vắc xin COVID-19. Nó được gọi là “eZTracker”, cho phép bất kỳ người dùng nào “ngay lập tức xác minh nguồn gốc và tính xác thực” của vắc xin bằng cách quét mã QR trên bao bì. Hơi ngạc nhiên là trong suốt đại dịch, không có nhiều báo cáo về các sản phẩm dựa trên blockchain được các tổ chức dược phẩm lớn hoặc chăm sóc sức khỏe toàn cầu áp dụng để hỗ trợ chống COVID. Dưới đây là các trường hợp áp dụng công nghệ blockchain vào cuộc chiến chống dịch covid và giải thích tại sao có sự quan tâm hạn chế của các cơ quan và tổ chức y tế toàn cầu.
Hàn Quốc: Hộ chiếu vắc xin blockchain
Vào tháng 4 năm 2021, Hàn Quốc trở thành nơi đầu tiên giới thiệu hộ chiếu vắc xin dựa trên công nghệ blockchain trong bối cảnh cuộc khủng hoảng COVID-19. Đưa “thẻ xanh” vào mạng lưới blockchain nhằm đảm bảo tính xác thực của dữ liệu vì nhiều người trên thế giới có xu hướng làm giả “thẻ xanh” để có quyền ra vào các nhà hàng, đi đến không gian công cộng và du lịch.
Ứng dụng có tên COOV, được phát triển bởi Phòng thí nghiệm Blockchain có trụ sở tại London và có sẵn trên App Store và Google Play Store. Nó tạo mã QR cho mỗi người dùng và đảm bảo rằng tất cả dữ liệu cá nhân được lưu trữ trên thiết bị của người dùng, việc kết nối thông tin của người dùng và máy chủ của ứng dụng chỉ thông qua hệ thống blockchain.
Brazil: Mạng Dữ liệu y tế Quốc gia
Mạng dữ liệu y tế quốc gia dựa trên công nghệ blockchain không chỉ được xây dựng với mục đích chống lại virus corona, mà nó còn là một phần quan trọng trong kế hoạch đầy tham vọng nhằm số hóa toàn bộ hệ thống chăm sóc sức khỏe của Brazil. Hệ thống đã được sử dụng để đối phó với những thách thức liên quan đến virus corona từ cuối năm 2020.
Mục đích sử dụng chính của mạng dữ liệu y tế Brazil giống với Hàn Quốc là theo dõi tiêm chủng. Khi một ai đó được tiêm chủng, hệ thống sẽ cập nhập ngay lập tức, tạo ra một cơ sở dữ liệu cho phép “chăm sóc liên tục trong khu vực công và tư nhân”. Dự án số hóa y tế quốc gia dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2023.
Mexico: Giấy chứng nhận kiểm tra COVID-19
Vào tháng 10 năm 2021, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tư nhân MDS Mexico đã ra mắt dịch vụ test nhanh COVID-19, được hỗ trợ bởi hệ thống blockchain. Nền tảng kỹ thuật số cho phép bệnh nhân nhận kết quả xét nghiệm trong thời gian thực thông qua mã QR và lưu trữ lịch sử tiêm chủng của họ một cách an toàn. Công ty coi cuộc chiến chống lại việc giả mạo tiêm chủng là sứ mệnh quan trọng của nền tảng:
“Để tránh làm sai lệch kết quả âm tính, chúng tôi đã bắt đầu chứng nhận các trường hợp kiểm tra SARS-CoV-2 bằng công nghệ blockchain và chữ ký mật mã, giúp bảo vệ thông tin trong một mã QR duy nhất, bất biến, không thể thay đổi và có thể được xác minh trên toàn thế giới.”
Sáng kiến này theo sau thông báo trước đó của Phòng Thương mại Quốc gia Mexico rằng họ có kế hoạch số hóa hộ chiếu vắc xin bằng cách sử dụng công nghệ blockchain.
Những ý tưởng khác
Những ví dụ này chỉ đại diện cho một phần nhỏ của tất cả các dự án liên quan đến blockchain đang được phát triển để chống lại các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng. Công nghệ blockchain có thể giúp quản lý chuỗi cung ứng, đảm bảo chất lượng thuốc, lưu giữ hồ sơ y tế, xử lý yêu cầu bảo hiểm và tăng hiệu quả để hệ thống thực hiện một loạt các nhiệm vụ khác.
Bên cạnh việc quản lý dữ liệu an toàn và theo dõi vắc-xin, các nhà nghiên cứu chăm sóc sức khỏe nhận thấy cơ hội sử dụng blockchain trong nhiều lĩnh vực hơn nữa. Một nhóm các học giả y khoa người Mỹ đề xuất giấy thông hành dựa trên các token và các hợp đồng thông minh để tạo điều kiện thuận lợi cho giãn cách xã hội. Một nhóm nghiên cứu người Scotland đã đưa ra một dự án về nền tảng blockchain, được đồng bộ hóa với mạng lưới thiết bị kết nối Internet (IoT), có thể truy vết F0 mà không ảnh hưởng đến danh tính người dùng.
Thúc đẩy khả năng tương thích xuyên quốc gia.
Việc đảm bảo quyền riêng tư của bệnh nhân khi cho phép chia sẻ dữ liệu xuyên quốc gia là một nhiệm vụ hết sức khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, hai nhà khoa học từ Viện Công nghệ Quốc gia Raipur (Ấn Độ) đã thiết kế một mạng lưới blockchain để xác thực các báo cáo liên quan đến COVID-19 thông qua việc so sánh hàm băm của mỗi báo cáo với các hàm băm của dữ liệu on-chain.
Báo cáo dữ liệu liên quan đến COVID cho các cơ quan y tế có thể gặp vấn đề trong đại dịch. Jim Nasr, Giám đốc điều hành của Acoer – công ty đã tung ra trình theo dõi COVID-19 phi tập trung đầu tiên vào năm 2020 – đã chia sẻ kinh nghiệm của mình tại Hoa Kỳ với Cointelegraph:
“Mỗi tiểu bang đều có các yêu cầu và cơ chế riêng để thu thập dữ liệu COVID. Đổi lại, các bang có nghĩa vụ báo cáo các ca bệnh truyền nhiễm cho các cơ quan chính phủ liên bang tài trợ phần lớn cho họ. Chất lượng và tính kịp thời của quy trình báo cáo dữ liệu hiện tại vẫn chưa nhất quán, kém hiệu quả và thiếu minh bạch.”
Những vấn đề còn tồn tại
Hiện tại, phần lớn các dự án liên quan đến COVID-19 vẫn chỉ nằm trên giấy. Khi giai đoạn cấp tính nhất của đại dịch được cho là đã kết thúc, các nhà chăm sóc sức khỏe dường như ít có xu hướng tập trung đặc biệt vào virus corona. Trong khi đó, số lượng các công ty khởi nghiệp blockchain y tế vẫn đang gia tăng trong nhiều lĩnh vực tổng quát hơn, chẳng hạn như tư vấn tâm lý bệnh nhân, tuyển dụng thử nghiệm lâm sàng, quản lý thiết bị IoT, cung cấp thiết bị phẫu thuật, truy xuất nguồn gốc hàng hóa thành phẩm và nhiều lĩnh vực khác.
Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn về mối quan hệ giữa đổi mới blockchain và ngành chăm sóc sức khỏe vẫn còn tồn tại. Như Nasr lưu ý, nhiều tổ chức y tế công cộng truyền thống chưa sẵn sàng đón nhận sự đổi mới dựa trên blockchain:
“ Theo kinh nghiệm của tôi, nhiều nhà lãnh đạo của các cơ sở chăm sóc sức khỏe truyền thống không được thông tin đầy đủ về công nghệ blockchain và phần lớn lo ngại về sự phức tạp trong mạng lưới này (ví dụ: lừa đảo, biến động giá tiền điện tử, phải làm quen với ví cá nhân và lưu trữ private key, v.v.).”
Việc thiếu thông tin không phải là nhân tố duy nhất ảnh hưởng đến quá trình áp dụng blockchain vào y tế. Các tổ chức y tế cộng đồng và tư nhân đều có thể thiếu động lực để đổi mới theo hướng minh bạch hơn. Nasr tin rằng một số khía cạnh của ngành chăm sóc sức khỏe hiện tại đang có vấn đề – “đặc biệt là việc dữ liệu không được công khai và sự không rõ ràng trong quy trình và giá cả” – từ đó sẽ có một sự trục lợi nhất định trong quy trình này. Một điều thiếu sót nữa là bệnh nhân có thể chấp nhận sử dụng chăm sóc sức khỏe bằng hệ thống blockchain nếu họ biết được các quyền lợi của mình về tính minh bạch và quyền riêng tư của dữ liệu.
